«Китобхонаи Миллии Электронии Тоҷикистон» (КМЭТ) барои хизматрасонии иттилоотӣ оммаи васеъ ба шаҳрвандони дохилӣ ва хориҷӣ, ҳам ба «хонандаҳои оддӣ» ҳам ба хонандаҳои мактабҳои таҳсилоти умумӣ ва олӣ, инчунин кормандони илм ва омӯзгорон пешбини шудааст.
Дар доираи стратегияи миллӣ ташакулли ҷамъияти иттилоотӣ дар Точикистон бо воситаи таъмин намудани ҳуқуқи шаҳрвандон ба дастрасии озод ба иттилоот, рушди КМЭТ ба ҳалли вазифаи асосӣ равона гардидааст. Пешниҳод намудани дастёбӣ, муккамал намудани маҷмӯи китобдорӣ-иттилоотии автоматии пайвастаи тақсимшаванда мебошад, ки захираҳои электронии китобхонаҳо ва дигар муассисаҳои захиравиро, ки барои ҳамаи истифодабарандагон дастрас ва таъмин кунандаи давраи ҳаётии ҳуҷҷатҳои рақамӣ аст. Барои ба ин ҳадаф расидан лозим аст:
- созмон додани дастгоҳи ягонаи маълумотию ҷустуҷӯӣ ба ҳамаи қисмҳои захираи КМЭТ, ки ба истифодабарандаи ниҳои имконияти ҷустуҷӯи гуногунҷабҳа ё истифодаи воситаҳои навигатсионии имконияти боз намудани муҳтавои онро медиҳад;
- ҳалли масъалаи ҳуқуқии-муҳим барои фароҳам овардани дастёбии истифодабарандагони КМЭТ ба ҳуҷҷатҳои бо ҳуқуқи муалифон маҳфузбуда;
- таъмин намудани дастрасии ҳуҷҷатҳои электронӣ, аз ҷумла ҳуҷҷатҳои бо ҳуқуқи муалифон маҳфузбуда;
- ташкил, ҷамъоварӣ, таъмин ва ҳифзи дарозмуддати ҳуҷҷатҳои электронии фонди миллӣ;
- коркарди низоми иттилооти фаврӣ дар бораи фаъолияти КМЭТ, захираҳову хизматрасониҳои он, инчунин қоидаҳо ва шароити истифодабарии онҳо.
Дастури истифодабарандаи портали КМЭТ
1. Дараҷаҳои истифодабарандаи портали КМЭТ
Ҳангоми кор дар портали КМЭТ ду дараҷаи истифодабарандагон ба назар гирифта шудааст:
- муаллифшудагон;
- аз қайди пурра гузаштагон.
Ба муаллифнашудагон дастрас аст:
- ҷустуҷӯи китобҳои нашршуда дар портали КМЭТ тибқи баргаҳои библиографӣ;
- хондани китобҳои нашршудаи кушодашуда;
- гирифтани китобњои нашршудаи кушода дар формати PDF, djvu, fb2,doc.
Ба истифодабарандагони аз ќайди пурра гузаштагон дастрас аст:
- ҷустуҷӯи китобҳои нашршуда дар портали КМЭТ тибқи баргаҳои библиографӣ;
- хондани китобҳои нашршудаи кушодашуда;
- гирифтани китобҳои нашршудаи кушода дар формати PDF, djvu, fb2,doc;
- хондани нашриётњои бо ҳуқуқи муалифон маҳфузбуда;
- сохтани утоқи шахсӣ, аз он ҷумла нигоҳ доштани дархостҳои ҷустуҷӯӣ, ташкил намудани номгӯи китобҳои лозима бо имконияти ба гуруҳҳо ҷудо намудани онҳо.
2. Бақайдгирӣ дар портали КМЭТ
Барои бақайдгирӣ дар портал лозим аст:
- пахш намудани тугмачаи «Бақайдгирӣ», ки дар қисмати болоии саҳифаи асосии портал ҷойгир аст
2.1. Бақайдгирии комил
2.1.1. Бақайдгирӣ барои истифодабарандагони оддӣ
Барои бақайдгирии комили истифодабарандагони оддӣ лозим аст:
- пур намудани саволномаи бозшуда бо маълумотҳои фардӣ (ҷошияҳои бо ситорачаҳо ишорашуда барои пур кардан ҳатмӣ аст);
Мулоњиза – бояд дар хотир дошт, ки дар вақти тафтиши саволномаи хонандаи бақайдгирифташаванда дуруст будани маълумотҳои даровардашуда гузаронида мешавад. Маълумотҳои нишондодашуда бо маълумотҳои нусхаи шиноснома муқоиса карда мешаванд. Ҳамчунин таваҷҷуҳ намоед, ки маълумотҳои дар портал ҷойдодашуда бо сифати нағз бошанд ва онҳоро хонда шавад.
- шинос шудан бо шартҳои истифодабарии портали КМЭТ;
- дар ҳолати мувофиқ будан бо шартҳои истифодаи портал дар ҳошияи муносиби он байрақчаро ҷой додан;
- пахш намудани тугмачаи «Бақайдгирӣ».
Дар экран хабар дар бораи бамуваффақият гузоштани бақайдгирӣ пайдо мешавад.
Ба суроғаи почтаи электронии нишон додашуда мактуб бо истинод барои тасдиқ намудани бақайдгирӣ равон карда мешавад.
- кушодани мактуби ба почтаи электронӣ воридшуда ва гузаштан ба истинод дар мактуб омада.
Саҳифаи портали КМЭТ бо хабари бомуваффақият ба охир расидани бақайдгирӣ кушода мешавад.
почтаи элетронӣ мактуб бо маълумотҳои сабти қайди шахсии Шумо фиристода мешавад.
Бақайдгирии хонанда ба охир расид. Хонанда метавонад имкониятҳои портали КМЭТ-ро дар ҳаҷми маҳдуд (ҳамчун хонандаи бо низоми оддӣ бақайдгирифташуда) истифода барад.
Саволномаи хонанда ба ҳар сурат ба тафтиши иловагии маълумотҳо фиристода мешавад. Бо анҷом ёфтани он ба хонанда ба почтаи электронӣ мактуб оиди фаъол шудан фиристода мешавад. Сипас хонанда рақами шаҳодатномаи хонандаи КМЭТ-ро мегирад ва ба портали амалиёти васеъи КМЭТ дастраси пайдо мекунад.
3. Муаллиф кардан дар портал
Барои муаллиф шудан дар портали КМЭТ лозим аст:
- пахш намудани тугмачаи «Даромад»;
- дар тиречаи бозшуда рамзи ягонаи нодири худро ба портали КМЭТ дохил кардан;
Мулоҳиза- хомуш шудан баъди бақайдгирӣ рамзи ягонаи нодири хонанда суроғаи электронии ӯ маҳсуб меёбад.
- дохил намудани рамз;
- пахш намудани тугмачаи «Даромад».
Агар маълумотҳои бақайдгирӣ саҳеҳ нишон дода шуда бошанд, дар экран саҳифаи утоқи шахсии хонанда иникос мегардад.
4. Ҷустуҷӯи маълумот дар портал
Портали КМЭТ барои ҷустуҷӯ чунин имкониятҳо дорад:
- баргаҳои библиографии маводи чопии дорои маълумоти умумӣ дар бораи маводи чопӣ ва номи китобхонае, ки дар махзанҳои он маводи чопии мазкур нигоҳ дошта мешавад;
- маводи чопии сканершуда, ки матни онро дар портал ё хондан ё берункашидан (скачать) мумкин аст (ин амал танҳо ба маводи чопии бозшуда хос аст).
Баъди хомуш шудан ҷустуҷӯӣ ҳамаи маълумотҳо сурат мегирад
Хондани маводи чопии бозшуда ба ҳамаи дараҷаҳои истифодабарандагон дастрас аст. Китобҳои чопие, ки сканер намудани матни онҳо дастрас аст дар руйхати натиҷаҳои ҷустуҷӯ бо воситаи тугмачаи «Хондани онлайн» қайд гардидаст. Бо пахш намудани тугмача саҳифаи азназаргузаронии нусхаҳои электронии маводи чопӣ аз портали КМЭТ кушода мешавад.
6. Берункашидани маводи чопии кушодашуда
Амали берункашидани нусхаи электронии маводи чопии интихобшуда дар саҳифаи аз назаргузаронии матни маводи чопӣ дастрас аст. Дар компютори хонанда маводи чопӣ дар формати PDF нигоҳ дошта мешавад.
Барои нигоҳ доштани маводи чопӣ тугмачаи PDF,djvu, fb2,doc –ро пахш намудан лозим аст.
7. Азназаргузаронидани маводи чопии пӯшида
Азназаргузаронидани маводи чопии пӯшида, ки бо ҳуқуқи муалифон маҳфузанд танҳо ба хонандаҳое, ки бақайдгирии пурраро дар портал гузаштанд дастрас аст.
Барои хондани маводи чопии пӯшида лозим аст:
- муаллифшудан дар портали КМЭТ
- ҷустуҷӯ намудани маводи чопии лозима;
- пахш намудани тугмачаи «Хондан».
8. Утоқи шахсии хонанда
Ба ҳамаи истифодабарандагони дар портали КМЭТ муаллифшуда имконияти доштани утоқи шахсӣ дастрас аст. Имкониятҳо чунин ҳастанд:
- мутобиқат намудани паҳлуро (профиля) (тағироти маълумотҳои шахсии хонанда);
- тартиб додани руйхати китобњои барои омӯхтан интихобшуда (интихоб) (подборка);
- нигоҳ доштани дархостњои ҷустуҷӯ.